İmadəddin Nəsimi

İmadəddin Nəsimi - şair, filosof.

1369-cu ildə Şamaxı şəhərində anadan olmuşdur.

Uşaqlıq illərində dini və dünyəvi elmlərə maraq göstərmişdir.

Məntiq, riyaziyyat, astronomiya, təbabət və ilahiyyat sahələrini öyrənmişdir.

XIV əsrin sonlarında Şirvandan çıxaraq Təbriz, Bağdad, Ərdəbil, Əlincə, Diyarbəkir və Hələb şəhərlərində yaşamışdır.

1386-cı ildə hürufi təliminə bağlanmış, onun banisi Fəzlullah Nəimi ilə tanış olmuşdur.

1394-cü ildə Fəzlullah Nəimi Ərdəbildə edam ediləndən sonra hürufiliyin təbliğini davam etdirmişdir.

XIV əsrin sonu və XV əsrin əvvəllərində Azərbaycan, ərəb və fars dillərində şeirlər yazmışdır. Əsərlərində insanın ali varlıq kimi təqdim olunması, hürufiliyin fəlsəfi görüşləri və azadlıq ideyaları əsas yer tutur.

Onun poeziyası yalnız Azərbaycanda deyil, Anadolu, Şərqi Anadolu, Suriya və İraqda da yayılmışdır.

Əsərləri arasında “Divan” xüsusi yer tutur. Divanının Azərbaycan və farsca nüsxələri mövcuddur.

1417-ci ildə Hələb şəhərində edam edilmişdir. Edamı zamanı dərisi soyulmuş, bu hadisə onun adı ilə bağlı əfsanələrə çevrilmişdir.

Sonrakı əsrlərdə əsərləri geniş yayılmış, Nəsimi Azərbaycan ədəbiyyatının klassiki kimi qəbul edilmişdir.

1973-cü ildə İmadəddin Nəsiminin anadan olmasının 600 illiyi UNESCO tərəfindən qeyd edilmişdir.

2019-cu il Azərbaycanda “Nəsimi ili” elan edilmişdir.

Mənbələr:

Məmmədov, M. (2002). İmadəddin Nəsimi: Həyatı və yaradıcılığı. Bakı: Elm və Təhsil Nəşriyyatı.

Həsənli, T. (2010). Azərbaycan ədəbiyyatının tarixi. Bakı: Şərq-Qərb Nəşriyyatı.

Əliyev, S. (2005). XIV-XV əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı: Nurlan Nəşriyyatı.

UNESCO (2019). Nəsimi ili: Beynəlxalq tədbirlər. Paris: UNESCO Nəşriyyatı.